De webmasters van deze site zijn onlangs weer gestart met archiefonderzoek, dit maal in Het Utrechts Archief. Op 30 januari werd een dag gespendeerd met het zoeken van zeer vroege gegevens betreffende de link tussen Nijenrode en Dorland. Alle ter zake doende stukken werden digitaal gefotografeerd en middels een laptop verwerkt. De verdere uitwerking van gegevens kan dan thuis geschieden, dat scheelt een hoop archieftijd aangezien het transcriberen van de oude teksten veel tijd in beslag neemt. Onder een klein voorproefje uit de ca. 120 foto's en wat wij zoal aantroffen.
Zelf aan de slag? Kijk dan eens naar onze puzzel!
Robert van Dorland raadpleegt een 19e eeuws naslagwerk. Op de voorgrond twee charters uit 1419, met zegels van o.a. Jacob van Beyeren, Graaf van Holland. De charters zijn zeer zorgvuldig opgeborgen in speciale plastic mappen, die dit kwetsbare materiaal goed beschermen.
Eric van Dorland met een verzameling 15e eeuwse kopieen van uitgaande brieven van het Utrechts stadsbestuur. Het Utrechts Archief heeft zich aan de moderne tijd aangepast, door het plaatsen van stopcontacten, zodat onderzoek met behulp van laptops en digitale camera's nu tot de mogelijkheden behoort.
Eén van de fameuze 'registers van leenen en erfpachten' van het Huis Nijenrode te Breukelen. Dit boek omvat de periode 1430-1455. Er zijn zeven van dergelijke registers, die stuk voor stuk doorgespit dienen te worden om gegevens over de vroegst bekende Dorlands boven water te halen.
Hetzelfde register als links, maar nu opengeslagen. Het papier is nog in opmerkelijk goede conditie, in acht genomen dat het zo'n zeshonderd jaar oud is. Niet alleen het taalgebruik van die tijd, maar ook het schrift zelf wijkt zeer af van wat we vandaag de dag onder 'algemeen beschaafd Nederlands' verstaan. Het vereist de nodige oefening dit daadwerkelijk te kunnen lezen.
Hier is dan de vroegste vermelding van de naam Dorland die we -tot nu toe- in origineel hebben kunnen vinden. Het dateert van 8 april 1434 en handelt om een leen dat door Jan van Nijenrode werd gegeven aan Claes en Dorlant, die naast halfbroers ook bastaardzonen van de heer van Nijenrode waren. Hieronder de transcriptie van de tekst:
Mooi staaltje boekbindkunst uit de vijftiende eeuw. Duidelijk is nog te zien hoe een dierenhuid compleet met beharing gebruikt is als omslag en kaft. Het gaat om het tweede deel van de 'registers van leenen en erfpachten' van het Huis Nijenrode te Breukelen uit de periode 1454-1468.
nyemensvryent
606
Ic Jan van nyenrode hebbe verlyt en(de) verleent Claes en(de) Dorlant gebroeders bastaerden
van nyenrode myn oemmen alsulke lande en(de) erve als sy houdende syn van my en(de) vander
hofstat van nyenrode en(de) hem aen bestorven mach wesen van oude Jan en(de) jonge Jan
haer broeders en(de) van Ghysken haerre suster leggen tot nyemens vryent met
Hugen van Loenresloet gemeenne tot ennen rechten onversterflyken eerfleen
en(de) te verheergewaden alst versterft met een paar wyter hanscoen* hier over
waren daer dit geseyede als myn manne Bernt van Oudengem Joest van Nyervelt
en(de) Splinter van Syl en(de) andere(en) veel goeden lude int jaer ons her(en) (dusent) cccc en(de)
vier en(de) dertych opten achten dach van aprille.transcriptie: vandorland.nl 01-02-2003
* 'wyter hanscoen'= witte handschoen, werd overdrachtelijk gebruikt om een overeenkomst te bezegelen.
uit Middelnederlansch Handwoordenboek, Martinus Nijhoff, 's Gravenhage:
"Handschoen; ook als zinnebeeld bij de overdracht van sommige onroerende goederen")